ملا محمد اشرفیاشرفی، حاج ملامحمد، از علما، عرفا و وعاظ مجاهد ایران در قرن سیزدهم و نیمه اول قرن چهاردهم هجری بود. ۱ - معرفی اجمالیوی فرزند محمدمهدی معروف به حجت اشرفی بود و در ۱۲۲۵ ق به دنیا آمد. او در شهر اشرف (بهشهر) و بار فروش (بابل) به تحصیل پرداخت و در خدمت استادان زمان خویش از جمله سعیدالعلمای بارفروشی تلمذ کرد. سپس به عتبات رفت و در محضر شیخ مرتضی انصاری درس خواند. در بازگشت از عتبات، در بارفروش اقامت گزید و در میان مرم نفوذ فراوان یافت، چنانکه به او نسبت کرامت می‌دادند. به گفته اعتمادالسلطنه : «گروهی از مردم ایران از او تقلید می‌کنند، این بزرگوار در میان علمای عصر به جمع مابین شریعت و طریقت اختصاص یافته است. از دور و نزدیک همه کس به جان و دل ارادت به وی می‌ورزند، و از فحول رؤسای عصر، بیان منبر او را کسی ندارد.» ۱.۱ - میرزا محمد تناکبنیمیرزامحمد تناکبنی نیز در قصص العلماء او را «عالم بی نظیر و فقیه بی بدیل و از مشاهیر علماء ابرار و اتقیاء اخبار» وصف می‌کند. ۱.۲ - فتوای جهاددر ۱۲۷۳ ق که انگلیسی‌ها پس از اعلام جنگ به دولت ایران، بندر بوشهر را اشغال کردند وی به همراه چند تن دیگر از علمای مازندران و استرآباد (گرگان) و همانند سایر علمای کشور، فتوای جهاد بر ضد آنان صادر نمود و در نامه‌ای به ناصرالدین شاه قاجار آمادگی خود را در پیکار با آنها اعلام داشت. ۱.۳ - تالیفاتاز اشرفی تالیفاتی باقی مانده که مهمترین آنها عبارتند از: اسرارالشهاده، شعائرالاسلام، که به نوشته علمای معاصرین: «مشتمل بر تحقیقات مهمه و تشقیقات متنوعه و متفرعات متفرقه و محتوی بر اخبار طریقه است» و نیز رساله‌ای در عبادات و برخی معاملات. وی در ۱۳۱۵ ق درگذشت. [۱]
تاریخ روضه الصفا فی سیره الانبیاء و الموک و الخلفا، ج۱۰، ص۷۳۱.
[۲]
دایره المعارف تشیع، ج۲، ص۱۹۶.
[۳]
علمای معاصرین، ج۱، ص۶۲-۶۴.
[۴]
ناسخ التواریخ سلاطین قاجاریه، ج۳، ص۱۴۰۷.
[۵]
روزنامه وقایع اتفاقیه، ج۲، ص۲۰۶.
[۶]
شرح حال رجال ایران، ج۳، ص۲۲۳.
۲ - پانویس
۳ - منبعدانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، برگرفته از مقاله «محمداکبر اسحاق زایی قندهاری». |